90 % dữ liệu doanh nghiệp đang bị lãng phí - liệu bạn có đang mắc sai lầm này?
Trong 10 năm tư vấn và đào tạo Business Intelligence (BI), mình nhận ra điều này lặp đi lặp lại:
➡️ Dự án BI “vỡ trận” thường không do Power BI, Tableau hay Snowflake… mà từ những “định kiến” tưởng nhỏ nhưng cực kỳ nguy hiểm.
Dưới đây là 10 hiểu lầm phổ biến nhất - kèm góc nhìn đúng để bạn tránh đi vào vết xe đổ:
1. “BI chỉ là làm dashboard”
Sai. Dashboard chỉ là “vỏ ngoài”.
• Một quy trình BI đúng bắt đầu từ câu hỏi kinh doanh cụ thể.
• Sau đó là modeling dữ liệu đúng hạt, đúng logic.
• Kết thúc bằng việc hành động dựa trên insight.
➡ Tập trung làm dashboard đẹp mà không biết mình đang giải quyết vấn đề gì... chẳng khác nào dựng tivi thời sự - có sóng nhưng không ai xem.
2. “Càng nhiều data càng tốt”
Càng nhiều dữ liệu bẩn = càng nhiều rủi ro.
• Dữ liệu tốt phải: đúng cấp độ (grain), đúng thời gian, đúng logic kinh doanh.
• Không cần biển dữ liệu, chỉ cần một con suối sạch và trong.
➡ Dữ liệu không rõ định nghĩa, không nhất quán theo thời gian thì càng vẽ nhiều biểu đồ… càng lệch quyết định.
3. “BI là việc của team IT”
BI hiện đại là tam giác: IT - Business - Analyst.
• IT lo hạ tầng.
• Analyst lo kết nối dữ liệu → insight.
• Business là người đặt câu hỏi và ra quyết định.
➡ Mất một cạnh, tam giác sụp. Giao hết cho IT mà không có người dùng chủ động → dashboard trở thành “đồ trang trí”.
4. “Dashboard phải hiện tất cả mọi thứ”
Không. Dashboard tốt giống như landing page: 1 mục tiêu - 1 câu chuyện - 1 hành động.
• Dashboard phân tích ≠ dashboard vận hành ≠ dashboard chiến lược.
• Trộn tất cả vào một canvas = loạn mục tiêu + loạn thông điệp.
➡ Đừng biến dashboard thành nhà kho. Hãy biến nó thành câu chuyện ngắn, có chủ đề rõ ràng.
5. “Ra report là xong việc”
BI không phải là đích đến - nó là một vòng lặp.
• Business thay đổi → KPI thay đổi → mô hình và dashboard cũng cần tiến hoá.
• 6 tháng chưa cập nhật báo cáo? Có thể dashboard của bạn đã... hết hạn sử dụng.
➡ Hãy đặt lịch review hàng tháng/quý, giống như chăm xe: kiểm tra nhớt, vỏ, thắng...
6. “Dữ liệu fix sau cũng được”
Sửa sau bao giờ cũng đắt.
• Mỗi lần sửa lỗi dữ liệu downstream → tốn effort gấp đôi.
• Áp chuẩn từ đầu (data quality, validation rules) = nền móng chắc cho toàn bộ hệ BI.
➡ Giống như xây nhà: đừng đợi đến khi tường nứt mới trám. Hãy làm kỹ từ khâu đổ móng.
7. “Dùng Power BI/Tableau là thành data-driven”
Tool chỉ chiếm 20 % thành công.
• 80 % còn lại là: mindset, business model, KPI logic và storytelling.
• Không có cấu trúc logic → dashboard chỉ là PowerPoint biết động đậy.
➡ Muốn data-driven? Phải bắt đầu từ văn hóa hỏi đúng câu hỏi - không phải cài phần mềm.
8. “Thiết kế dashboard là ưu tiên số 1”
Đẹp không quan trọng bằng sáng.
• Clarity là thứ khiến lãnh đạo quay lại với báo cáo.
• Cấu trúc cấp bậc, đường dẫn thị giác, định nghĩa rõ KPI = retention cao.
➡ Một dashboard thô nhưng rõ nghĩa vẫn hơn dashboard lung linh mà rối rắm.
9. “KPI nên giống nhau cho mọi phòng ban”
Áp KPI giống nhau = xung đột mục tiêu.
• Mỗi phòng ban là một đoạn trong chuỗi giá trị.
• Hãy dùng mô hình W-cascade KPI để liên kết chiến lược (North Star) → bộ phận → vận hành.
➡ Ví dụ: Marketing chạy theo CPA thấp, còn Sales theo doanh thu → nếu không kết nối bằng chỉ số xuyên suốt, hai team sẽ kéo ngược nhau.
10. “BI sẽ tự quyết định thay con người”
BI là GPS. Nhưng người cầm lái vẫn là bạn.
• Dashboard gợi ý, cảnh báo. Nhưng quyết định phải đến từ hiểu biết bối cảnh, đạo đức, rủi ro.
• Đừng giao số phận cho thuật toán - hãy dùng nó như công cụ tăng tốc tư duy.
➡ BI không thay thế con người. Nó giúp bạn ra quyết định tốt hơn nếu bạn hiểu rõ mình đang làm gì.
Hướng đi khôn ngoan hơn:
⮕ Bắt đầu từ vấn đề kinh doanh cụ thể
⮕ Ưu tiên “đúng dữ liệu” hơn “nhiều dữ liệu”
⮕ Xây KPI tree để liên kết mục tiêu
⮕ Đặt vòng lặp cải tiến: data - user - update
⮕ Đào tạo tư duy data-driven cho toàn doanh nghiệp - không chỉ team kỹ thuật
Bạn đã từng gặp hiểu lầm nào trong số này chưa? Hay còn “hiểu lầm BI” nào khác mình chưa nhắc đến?
👉 Hãy chia sẻ trong phần bình luận để cùng học hỏi.
Nếu bạn muốn đào sâu hơn cách xây KPI tree, storytelling và tạo ra actionable insights, khoá Business Intelligence K54 của MDA sẽ khai giảng ngày 31/07/2025 - mình rất sẵn lòng gửi syllabus khi bạn quan tâm.
Until next time, keep turning data into decisions!
🔔 +170.000 người đăng ký theo dõi chúng tôi trên các nền tảng: https://mastering-da.kit.com/
📌 Thúc đẩy doanh nghiệp Việt đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu qua chương trình đào tạo Analytics Top 1 Việt Nam từ 2020 @ Zalo: 0961 48 66 48 & https://mastering-da.com/business-intelligence-program/
#PhuongThaoAnalytics #AI #Analytics #DataDriven #MasteringDataAnalytics
